ابزار و وسایل مورد نیاز برای بنایی شامل مجموعه ای از وسایل است که برای ساخت و ساز و تعمیرات ساختمانی استفاده می شوند. از آنجاییکه پروژه بنایی و ساختمان سازی، از جمله پروژه های گسترده و مهم می باشد، بنابراین وسایل و ابزار هایی که برای این کار مورد استفاده قرار می گیرد، بسیار گسترده و متعدد است. بنایی و ساخت و ساز دارای مراحلی است که هر کدام از این مراحل نیاز به ابزار های خاص خود را دارد. در ادامه مهم ترین وسایلی که در این کار استفاده می شود را به همراه کاربرد هر یک، توضیح داده ایم.
مراحل کار بنایی چگونه است؟
قبل از آشنایی با ابزار و سایل مورد نیاز برای بنایی و ساخت و ساز بهتر است که با مراحل انجام کار بنایی آشنا شویم. زیرا مراحل کار بنایی شامل چندین مرحله اصلی است که هر یک از این مراحل نیاز به ابزار ها و وسایل مخصوص به خود را دارد، این مراحل به ترتیب زیر انجام می شود:
- آماده سازی زمین: شامل پاکسازی زمین از هرگونه موانع و آماده سازی بستر برای ساخت و ساز
- پی ریزی: شامل نقشه برداری، پیاده سازی نقشه، و اجرای پی ها و شناژها
- ساخت اسکلت ساختمان: شامل آرماتوربندی، قالب بندی، و بتن ریزی برای ستونها، تیرها و سقفها
- دیوارچینی: استفاده از مصالحی مانند آجر، بلوک سیمانی یا سنگ برای ساخت دیوارها.
- نصب تأسیسات: شامل لوله کشی آب و فاضلاب، سیم کشی برق و نصب سیستم های گرمایشی و سرمایشی
- نصب در و پنجره: نصب درها و پنجره ها برای تکمیل ساختار خارجی ساختمان
- نصب پوشش های داخلی: شامل گچ کاری، کاشی کاری، و نصب کفپوشها
- نصب تجهیزات نهایی: شامل نصب کابینت ها، سرویس های بهداشتی و سایر تجهیزات داخلی
این مراحل به طور کلی در پروژه های بنایی انجام می شود و ممکن است بسته به نوع پروژه و نیازهای خاص، تغییراتی داشته باشد.
بیشتربخوانید » آشنایی با تجهیزات ساختمان سازی
پرکاربردترین وسایل و ابزار های بنایی در یک نگاه
در اینجا لیستی از ابزار و سایل مورد نیاز برای بنایی ارائه خواهد شد و در قسمت های بعد، توضیح کامل تری درباره هر یک خواهیم داد. برخی از پرکاربرد ترین و مهم ترین ابزارهای بنایی و ساخت و ساز عبارتند از:
- بیل و کلنگ: برای حفاری و تخریب استفاده می شوند.
- تراز: برای اندازه گیری و صافی سطوح.
- ریسمان: برای دیوار چینی و نما کاری.
- قلم بنایی: برای کندن سرامیک ها و کاشی ها.
- گونیا: برای اطمینان از زاویه های قائم.
- ماله و کمچه: برای مخلوط کردن و پخش ملات و گچ.
- شمشه: برای صاف کردن سطوح.
- فرغون: برای حمل مصالح ساختمانی.
- شاقول: برای اطمینان از عمود بودن سطوح
- استانبولی: برای حمل ملات و مصالح ساختمانی.
- الک: برای جدا کردن ذرات بزرگتر از ماسه و سیمان.
- غلتک: برای صاف کردن و فشردن سطوح.
- کاردک: برای پخش و صاف کردن گچ و ملات.
- چکش بنایی: برای شکستن و خرد کردن سنگ و آجر.
- سطل: برای حمل آب و مصالح.
- شلنگ تراز: برای تراز کردن سطوح در فواصل طولانی.
- گوه و کلیپس همتراز: برای نصب کاشی و سرامیک.
نقش شاقول در بنایی
شاقول یا شاغول ابزاری است که از یک ریسمان و یک جسم سنگین (معمولاً مخروطی شکل) تشکیل شده است. این ابزار برای اطمینان از عمودی بودن سطوح در کارهای ساختمانی و بنایی استفاده می شود. شاقول را از بالای دیوار یا سطحی که در حال ساخت است آویزان می کنند و با استفاده از آن، کجی و برآمدگی های دیوار را تشخیص می دهند.
استفاده از تراز در بنایی
تراز بنایی ابزاری است که برای سنجش و اطمینان از افقی یا عمودی بودن سطوح استفاده می شود. این ابزار شامل یک یا چند کپسول حبابی است که درون مایعی قرار دارند. وقتی حباب در مرکز کپسول قرار می گیرد، نشان دهنده تراز بودن سطح است. ترازها انواع مختلفی دارند، از جمله:
- تراز دستی: ساده ترین نوع تراز که با استفاده از حباب درون کپسول، تراز بودن سطح را نشان می دهد.
- تراز لیزری: با استفاده از پرتوهای لیزری، خطوط تراز را روی سطوح مختلف نمایش می دهد.
تراز دیجیتالی: پیشرفته ترین نوع تراز که با استفاده از نمایشگر دیجیتال، اطلاعات دقیقی از تراز بودن سطح ارائه می دهد.
بیشتر بخوانید :آشنایی با سقف دال بتنی
نقش گونیا در بنایی و ساخت و ساز
گونیای بنایی ابزاری است که برای کنترل و اطمینان از زاویه های قائمه (۹۰ درجه) در ساخت و ساز استفاده می شود. این ابزار از دو بازوی عمود بر هم تشکیل شده است و معمولاً از موادی مانند فلز، پلاستیک یا چوب ساخته می شود. گونیا در بنایی برای موارد زیر کاربرد دارد:
- کنترل زاویه های دیوارها: اطمینان از اینکه دیوارها به صورت عمودی و با زاویه های صحیح ساخته شده اند.
- اندازه گیری و علامت گذاری: برای اندازه گیری دقیق و علامتگذاری زوایا و خطوط.
- ترازبندی: کمک به ترازبندی دقیق سطوح و اتصالات
بیشتر بخوانید : آشنایی با آجر سفال و انواع آن
کاربرد استامبولی در بنایی
استانبولی یکی از ابزارهای ساده و کاربردی در بنایی است که به شکل یک ظرف مخروط ناقص با دهانه باز ساخته می شود. این ابزار برای ساخت و حمل ملات استفاده می شود. در واقع، استانبولی به عنوان تشت ملات سازی و گچ سازی در ساخت ملات، گچ و دیگر کارهای ساختمانی، ساخت سازه و حتی مجسمه سازی مورد استفاده قرار می گیرد.
نقش کمچه در بنایی و ساخت و ساز
کمچه یکی از ابزارهای پرکاربرد در بنایی و ساخت و ساز است. این ابزار برای پخش کردن و یکنواخت کردن ملات، سیمان، گچ و سایر مواد ساختمانی استفاده می شود. کمچه از یک صفحه فلزی به شکل مثلث یا ذوزنقه و یک دسته پلاستیکی یا چوبی تشکیل شده است که به وسیله میل های به صفحه متصل است.
بیشتر بخوانید : علت ترک خوردن بتن چیست
استفاده از تخته ماله در بنایی
تخته ماله یکی از ابزارهای مهم در بنایی است که برای صاف کردن و هموار کردن سطوح مختلف مانند سیمان، گچ و ملات استفاده می شود. این ابزار معمولاً از یک صفحه مستطیلی شکل و یک دسته تشکیل شده است. تخته ماله ها می توانند از مواد مختلفی مانند چوب، پلاستیک یا فلز ساخته شوند.
نقش فرغون در بنایی
فرغون یکی از ابزارهای اساسی و پرکاربرد در بنایی است. این وسیله به شکل یک گاری کوچک با یک یا دو چرخ و دسته هایی برای هدایت ساخته شده است. نقش اصلی فرغون در بنایی شامل موارد زیر است:
- حمل و نقل مصالح: فرغون برای جابجایی مصالح ساختمانی مانند شن، ماسه، سیمان، آجر و سنگ به کار می رود. این وسیله به کارگران کمک می کند تا بارهای سنگین را به راحتی و با کمترین تلاش جابجا کنند.
- تسهیل در کارهای ساختمانی: با استفاده از فرغون، کارگران می توانند مواد را به سرعت و به صورت کارآمد به محل های مختلف کارگاه منتقل کنند، که این امر باعث افزایش بهره وری و کاهش زمان انجام کار می شود.
- کاهش فشار فیزیکی: طراحی فرغون به گونه ای است که وزن بار بین چرخ و فردی که آن را هدایت می کند تقسیم می شود، که این کار باعث کاهش فشار فیزیکی بر روی کارگر می شود.
بیشتر بخوانید : معایب ساخت خانه با بلوک سیمانی چیست؟
انواع و نقش شمشمه در بنایی و ساخت و ساز
شمشه یکی از ابزارهای مهم در بنایی است که برای صاف و هموار کردن سطوح مختلف مانند دیوارها و کف ها استفاده می شود. این ابزار معمولاً از جنس آلومینیوم ساخته می شود که سبک و مقاوم است. انواع مختلف شمشمه ها عبارتند از:
- شمشمه چوبی: این نوع شمشمه از چوب ساخته شده و معمولاً برای کارهای سبکتر و سطوح کوچکتر استفاده می شود.
- شمشمه فلزی: این نوع شمشمه از فلز ساخته شده و به دلیل دوام و مقاومت بیشتر، برای کارهای سنگین تر و سطوح بزرگتر مناسب است.
- شمشمه آلومینیومی: این نوع شمشمه سبکتر از شمشمه های فلزی است و به همین دلیل برای کارهای دقیق تر و طولانی تر مناسب تر است.
ریسمان کار بنایی
ریسمان کار یا ریسمان بنایی یکی از ابزارهای مهم و کاربردی در بنایی است. این ابزار ساده به جلوگیری از کج شدن مصالح در هنگام دیوار چینی، جدول چینی، سنگ کاری و نما کاری کمک می کند. نحوه کار با ریسمان بنایی به این صورت است که بعد از شاقول بندی و شمشه کشی، ریسمان را به دو شمشه نصب شده در ابتدای و انتهای دیوار می بندند. فاصله ریسمان با آجر یا بلوک باید بین ۱ تا ۲ میلی متر باشد.
بیشتر بخوانید : سقف تیرچه بلوک چیست
انواع بیل در ساخت و ساز
بیل یکی از ابزارهای اساسی در بنایی است که برای حفاری، جابجایی خاک و مصالح، و تهیه ملات استفاده می شود. انواع مختلفی از بیل ها وجود دارند که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده اند:
- بیل دستی: این نوع بیل دارای یک صفحه فلزی و یک دسته چوبی یا فلزی است. از بیل دستی برای حفاری های کوچک و جابجایی مصالح سبک استفاده می شود.
- بیل مکانیکی چرخ زنجیری: این بیل ها برای حفاری های بزرگ و پیچیده و جابجایی اجسام سنگین استفاده می شوند. چرخ های زنجیری این بیلها به آنها امکان حرکت در سطوح لغزنده و شیبدار را می دهد.
- بیل مکانیکی چرخ لاستیکی: این نوع بیل ها سرعت بیشتری دارند و برای عملیات راه سازی و ساختمان سازی مناسب هستند. چرخهای لاستیکی آنها امکان حرکت سریع تر را فراهم می کند.
- بیل مکانیکی کامیونی: این بیلها دارای کابینی هستند که بر روی کامیون نصب شده و برای حفاری و جابجایی مصالح در پروژه های بزرگ استفاده می شوند.
نقش الک در بنایی
الک در بنایی یکی از ابزارهای مهم و کاربردی است که برای جداسازی و الک کردن مواد مختلف مانند شن، ماسه، گچ، و آرد استفاده می شود. این ابزار معمولاً از ترکیب چوب و توری ساخته می شود و در اندازه ها و مدل های مختلفی موجود است.
نقش تیشه در ساخت و ساز و بنایی
تیشه در بنایی ابزاری است که برای تخریب های سبک در ساختمان سازی استفاده می شود. این ابزار دارای تیغ های پهن و تیز است که به راحتی می تواند مواد سخت مانند آجر و بتن را خرد کند.
چکش، پتک و کلنگ در بنایی
چکش و پتک و کلنگ ابزارهای مهمی در بنایی هستند، اما تا حدودی کاربردهای متفاوتی دارند:
چکش: ابزاری است که برای کوبیدن میخ ها، شکستن اشیاء کوچک و انجام کارهای دقیق تر استفاده می شود. چکشها معمولاً دارای سر فلزی و دسته چوبی یا فلزی هستند.
پتک: ابزاری بزرگتر و سنگین تر از چکش است که برای تخریب های سنگین تر و کوبیدن مواد سخت تر مانند بتن و سنگ استفاده می شود. پتک ها دارای سر بزرگ و سنگین فلزی و دستهای بلندتر هستند که به کاربر اجازه می دهد نیروی بیشتری را اعمال کند.
کلنگ نیز یکی از ابزارهای مهم در بنایی است که برای کندن و شکستن زمین و مواد سخت مانند سنگ و بتن استفاده می شود. این ابزار دارای یک سر فلزی نوک تیز و یک دسته چوبی یا فلزی است که به کاربر اجازه می دهد نیروی زیادی را به نقطه ای خاص اعمال کند.
بیشتر بخوانید »» چسب پلیمری چیست
استفاده از متر در بنایی
متر یکی از ابزارهای اساسی در بنایی است که برای اندازه گیری دقیق طول، عرض، ارتفاع و عمق استفاده می شود. این ابزار به کارگران و مهندسان کمک می کند تا ابعاد دقیق مواد و سازه ها را تعیین کنند و از صحت و دقت در ساخت و ساز اطمینان حاصل کنند.
سطل در بنایی
سطل در بنایی ابزاری است که برای جابجایی مصالح ساختمانی کوچک مانند گچ، سیمان و دیگر مواد استفاده می شود. این سطل ها معمولاً از مواد فلزی یا پلاستیکی ساخته می شوند و هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند:
سطل فلزی: دارای بدنه مقاو متر و دوام بیشتر است، اما سنگین تر و حمل آن دشوارتر است.
سطل پلاستیکی: سبکتر و حمل آن آسان تر است، اما ممکن است دوام کمتری نسبت به سطلهای فلزی داشته باشد.
نقش کولیس در ساخت و ساز
کولیس یکی از ابزارهای دقیق اندازه گیری است که در بنایی و صنایع دیگر برای اندازه گیری طول، عمق، و قطر اشیاء استفاده می شود. این ابزار دارای دو شاخک است که به کاربر اجازه می دهد تا اندازه گیریهای دقیقی انجام دهد. انواع مختلف کولیسها عبارتند از:
- کولیس ورنیه: دارای مقیاس ورنیه برای اندازه گیری دقیق تر
- کولیس دیجیتال: دارای صفحه نمایش دیجیتال برای خواندن آسانتر اندازه ها
- کولیس عقربه ای: دارای عقربه های ساعتی برای نمایش اندازه ها
اهمیت استفاده از گوه و کلیپس در بنایی
گوه و کلیپس هر دو ابزارهای مهمی در بنایی هستند که کاربردهای متفاوتی دارند
گوه: ابزاری مثلثی شکل است که برای جدا نگه داشتن دو بدنه یا ایجاد شکاف در اجسام استفاده می شود. این ابزار معمولاً از چوب یا فلز ساخته می شود و با وارد کردن نیرو به انتهای آن، می توان شکافها را بازتر کرد.
کلیپس: وسیله ای به شکل میله خمیده فلزی یا پلاستیکی است که برای نگه داشتن ورقه های کاغذ، مقوا و مانند آن استفاده می شود. در بنایی، کلیپس ها می توانند برای نگه داشتن قالبها یا قطعات کوچک در جای خود به کار روند.
بیشتر بخوانید» مش فایبر گلاس چیست؟
دستگاه های برش در ساخت و ساز
دستگاه های برش در بنایی برای برش و شکل دهی به مواد مختلف مانند بتن، سنگ، و آجر استفاده می شوند. انواع مختلفی از این دستگاه ها وجود دارد که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده اند:
- دستگاه برش بتن دستی: این دستگاه ها برای ایجاد تغییرات کوچک و صاف کردن سطوح بتن استفاده می شوند.
- دستگاه برش دیواری: این دستگاه ها بر روی دیوار نصب می شوند و برای برش دیوارهای بتنی و سیمانی مناسب هستند.
- دستگاه برش کف یا کاتر کف بر: این دستگاه ها برای برش کف بتنی، کف پیادهرو و آسفالت استفاده می شوند.
داربست در بنایی چه نقشی دارد؟
داربست یک سازه موقتی است که از لوله های فلزی یا چوبی ساخته می شود و برای دسترسی به نقاط دشوار در هنگام ساخت یا تعمیر ساختمان ها و دیگر سازه ها استفاده می شود. این سازه ها به عنوان تکیه گاه برای کارگران و تجهیزات در طول فرآیند ساخت و ساز عمل می کنند و به ایمنی و کارایی کمک می کنند.
مصالح ساختمانی در ساخت و ساز و بنایی کدام اند؟
علاوه بر ابزار ها و سایل بنایی، مصالح نیز اهمیت زیادی در پروژه های ساختمان سازی داردند. مصالح بنایی شامل موادی هستند که برای ساخت و ساز ساختمان ها و سازه ها استفاده می شوند. این مصالح به طور کلی شامل موارد زیر هستند:
آجر: یکی از قدیمی ترین و پرکاربردترین مصالح بنایی است که از خاک رس ساخته می شود.
سنگ: انواع مختلفی از سنگها مانند سنگ آهک، گرانیت و مرمر برای ساخت دیوارها و سازه ها استفاده می شوند.
بلوک های بتنی: این بلوک ها از بتن ساخته شده و برای ساخت دیوارها و سازه های مختلف به کار می روند.
ملات: ترکیبی از سیمان، آهک، شن و ماسه که برای اتصال آجرها و سنگها به یکدیگر استفاده می شود.
سیمان: ماده ای که به عنوان چسب در ساخت و ساز استفاده می شود و در ترکیب با شن و ماسه بتن را تشکیل میدهد.
آهک: ماده ای که در ملات ها و برای تثبیت خاک استفاده می شود. این مصالح به دلیل دوام و استحکام بالا، از زمان های قدیم تا به امروز در ساخت و ساز استفاده می شوند.
بیشتربخوانید: تفاوت بلوک سیمانی و سفالی چیست؟
سخن آخر
همانگونه که در این مقاله بیان شد, ابزار های بنایی بسیار گستره می باشند و علاوه بر ابزارهای ذکر شده، ممکن است وسایل دیگری نیز در انجام این کار وجود داشته باشد. آریو سازه در این مطلب به ذکر اصلی ترین و پر استفاده ترین آنها پرداخته است. همچنین ممکن است از انواع ماشین آلات مکانیکی و برقی نیز در بنایی استفاده گردد که هر کدام از اینها نیز برای انجام کارهای مختلف می باشند.
بدون دیدگاه